Çështja Shqiptare në Mal të Zi

          Në zgjedhjet e fundit parlamentare në Mal të Zi të datës 14 Tetor të këtij viti, subjektet shqiptare që fituan nga një mandat ishin, Koalicioni “Për Bashkim” (i cili përbëhet nga Forca e Re Demokratike, Iniciativa Qytetare – Tuz dhe Lëvizja Perspektiva) dhe "Koalicioni Shqiptar” (i cili përbëhet nga Lidhja Demokratike, Partia Demokratike dhe Alternativa Shqiptare).          Pak ditë pas zgjedhjeve, me 30 Tetor 2012 dy Kualicionet shqiptare,bashkë me Partinë Boshnjake dhe Iniciativën Kroate ,në kuadër të partive të pakicave,nënshkruan Marrëveshjen për formimin e shumicës parlamentare me Kualicionin "Mali i Zi Europian" të Millo Gjukanoviqit, çka do të thotë se arritën marrëveshjen për qeverisje të përbashkët në mandatin e ardhshëm.         Në disa mandate të mëparshëme, partner i qeverisë nga rradhët e partive politike shqiptare ishte Unioni Demokratik i Shqiptarëve.         Me këtë rast,sikurse n'a imponohet pyetja se a është bashkëqeverisja domosdos

   (  Fjalim në mbledhjen me temë: " Diaspora shqiptare e Amerikës dhe çështja mbarë kombëtare")          Zonja e zotërinj,  vëllezër e motra,          Me lejoni që të përshëndes të gjithë të pranishmit , posaçërisht përshëndes të mysafirët e nderuar nga atdheu: zonjën Teuta  Kamberi - Llalla, ish ushtare e UÇK-së si dhe profesor Sazan Papraniku.            Kurse organizatorët i këtij tubimi, i përgëzoj për inicijativën e tyre  dhe  i falenderoj që më  mundsuan t'ju drejtohem pjesëmarrësve lidhur me çështjet që preokupojnë shqiptarët në Mal të Zi.           Të flitet për komponentin historik té shqiptarëve në Mal të Zi , d.m.th. për Kongresët  apo Traktatët  famëkeqe të fundit të shekullit XIX dhe fillimit të shekullit XX, që pëçanë trungun shqiptar, nevojiten orë të tëra.           Megjithate, unë do të mundohem që me  pak fjalë t'ju përshkruaj sfidat e sotme të shqiptarëve  ë Mal të Zi, sfida këto që në një mënyrë apo tjetër janë karakteristikë

       Libri " KULTURA SHQIPTARE NË TEKSTET MËSIMORE  TË SHKOLLËS FILLORE NË GJUHËN  SHQIPE NË MAL TË ZI" i autorit Flamur Anamali ,në mënyrë të argumentuar dëshmon për trajtimin diskriminues ndaj  arsimimit shqip në Mal të Zi ,respektivisht ndaj programeve dhe teksteve shkollore në gjuhën shqipe. Gjithashtu,autori i këtij libri, demaskon qartë qëllimet e politikës arsimore në Mal të ZI, e cila kur janë në pyetje nxënësit shqiptarë ,në vend që t'ju mësohet gjuha,letërsia,kultura ,arti dhe  historia e tyre kombëtare, përkundrazi, përmes programeve shkollore  të shtetit , udhëheqet një politikë asimiluese dhe sllavizuese.                   Flamuri nuk e zgjodhi rastēsisht  trajtimin e kēsaj teme tē cilēn fillimisht ishte tema e tij e magjistraturēs,por duke punuar si pedagog nē shkollēn fillore nē Katērkollē (Anē tē Malit) ,tekstet mēsimore tê nxēnêsve shqiptarē u bēn preokupimi dhe brengosja e tij kryesore.Duke parē drejtëpërsëdrejti dhe duke qenē dēshmitarē okularē i

               ( Një shkrim i vjetër , por me aktualitet të tanishëm)                Një ndër faktorët kryesorë që ka ndikuar në ngecjen e zgjidhjes së statusit të shqiptarëve në Mal të Zi, ka qënë trajtimi në mënyrë të pjesëshme të kësaj çështjeje nga ana e subjekteve politike shqiptare. Megjithëse në fillim të viteve "90-të (pra, pas vendosjes së pluralizmit në Mal të Zi) pati tendenca për një zgjidhje të unifikuar të statusit të përgjithshëm të shqiptarëve në këtë republikë, me kalimin e kohës dhe me rritjen e numrit të subjekteve politike shqiptare, këto tendenca jo vetëm që u zbehën, por sikurse ato u braktisën në tërësi. Është mangësi e pajustifikueshme që shqiptarët në Mal të Zi, ende deri më sot, nuk kanë një dokument të përbashkët të kërkesave të tyre.          Kur flitet për çështjen shqiptare në Mal të Zi, në terminologjinë e sotme të partive politike nacionale rrallë herë përdoren apo pothuajse janë zhdukur nga përdorimi fjalët, si psh, “autonomi territoriale”, “p

                                       Për nderë  të 100 - vjetorit të Pavarësisë së Shqipërisë,viti 2012 si vit jubilar,është shpallur vit i manifestimeve të ndryshme që po organizohen ,pothuajse në   të gjitha trevat shqiptare dhe në diasporë.           Mirpo, një pjesë e popullit shqiptar që jeton jashtë kufijve administrativ të Shqipërisë, respektivisht shqiptarët në Mal të Zi, po iu privohet e drejta e përdorimit të lirë të flamurit kombëtar falë Ligjit të ashtuquajtur  për rendin dhe qetësinë ,aprovuar kohë më parë nga Parlamenti i Malit të Zi, më saktsisht me 23 dhjetor të vitit 2011.           A ishte  koinçidencë që Ligji në fjalë u aprovua në prag të vitit jubilar për shqiptarët, apo ishte akt i paramenduar me qëllim që të prishet festa e madhe për këte pjesë  të popullit shqiptar (pra,për shqiptarët që jetojnë në Mal të Zi) duke ndaluar pérdorimin e simbolit të tyre kombëtar!? Rikujtojmë lexuesit se diçka e ngjajshme ndodhi edhe në ditën kur Kosova shpalli pavarësinë,pr

Në zgjedhjet e ardhshme,vetëm me frontin  e përbashkët të subjekteve politike shqiptare mund të arrihet rezultati i dëshiruar për shqiptarët         Me rastin e zgjedhjeve të jashtëzakonshme parlamentare ,të cilat janë të  parashikuara të mbahen  në vjeshtë të këtij viti, është   paralajmëruar formimi i të  ashtuquajturit "front i  përbashët demokratik " i  partive opozitare në Mal të Zi.Me këte rast,siç u njoftua nga mediumet,disa nga subjektet politike shqiptare po shqyrtojnë mundësinë e inkuadrimit të tyre dhe mbështetjen për këte inicijativë të opozitës malazeze.Gjithashtu ,inicijativa në fjalë  ka ndikuar në ndarjen e qëndrimeve në mesin e përfaqësuesve të subjekteve politike shqiptare  në aspektin  e përkrahjes apo mospërkrahjes së tyre ndaj Frontit të lartëpërmendur. Inicijativa të ngjajshme të ndërmarra nga opozita ka pasur edhe në të kaluarën dhe shpeshëherë elementi shqiptar është shfrytëzuar për "larje hesapesh" në mes atyre që dëshirojn

                Hapja e Ambasadës së Malit të Zi në Kosovë ,si kusht i realizimit të të drejtave të pakicës malazeze në shtetin e tyre fqinj!       Lajmi i hapjes së Ambasadës së Malit të Zi në Kosovë u mirëprit dhe u përshëndet nga një pjesë e  faktorit politik shqiptar ,megjithate,  nëse e analizojmë rrjedhjen e ngjarjeve që kulminoi me paralajmërimin e hapjes së Ambasadës në Prishtinë,do të konkludojmë se veprimi i fundit i Qeverisë së Malit të Zi, nuk është thjeshtë i nxitur nga motivi i përforcimint të marrëdhënieve diplomatike me shtetin e tyre fqinj, por është veprim me interes dhe prapavijë politike.          Mali i Zi e njeh pavarësinë e Kosovës në Tetor të vitit 2008 , kurse marredhëniet diplomatike u vendosën  në Janar të vitit 2010.  Mirpo, në fund të vitit 2010, kryetari i Malit të Zi., Filip Vujanoviq ka refuzuar të nënshkruaj aktin e shkëmbimit  të ambasadorëve në mes Malit të Zi dhe Kosovës derisa t'i njihet statusi i pakicës , bashkësisë malaze

                                          Mali i Zi ,momentalisht ka statusin kandidat në BE,çka do të thotë se ky shtet është në fazën mbikëqyrëse  në aspektin e përmbushjes së kriterijumeve të parashtruara nga BE , si kusht për anëtarësim në asocionin e njohur europian.Nëse  vjen deri te realizimi i këtyre kriterijumeve, atëherë  pritet që në muajin qershor të këtij viti , Mali i Zi të jetë anëtarë me të drejta të plota i Bashkimit Europian. Janë shtatë kriterijume  që kërkohen nga Brukseli dhe cilët në përgjithësi kanë të bëjnë me korrupcionin, shtetin ligjor, lirinë e shtypit etj., por për çudi, asnjë nga këto kriterijume nuk ka të bëjnë  me të drejtat e shqiptarëve!?           Tashmë  janë të njohura çështjet  e pazgjidhura të shqiptarëve në Mal të Zi dhe medeomos duhen që këto çështje t'i komunikohen Brukselit,jo në emër të ndonjë subjekti  politik të vetëm,por në emër të të gjithë shqiptarëve ne Mal të Zi ,(këtu është fjala për subjektet politike shqiptare në opozitë, org

Dear Friends, Last month Joe DioGuardi and I were invited by Xheladin Zeneli to be part of a panel discussing the publication of his book, Diaspora dhe Vendlindja. ZeneIi was the first Albanian elected to the Montenegrin Parliament after the collapse of communism in 1990, only to resign a year later because of Montenegro’s discriminatory policies against Albanians. In 2003, Zeneli participated in the first Congressional delegation to Albanian lands in Montenegro led by Tom Lantos under the auspices of the Albanian American Civic League. The release of his book gives us an opportunity to revisit the plight of Albanians in Montenegro and the history of the diaspora in responding to it.  ----------------------------------------------------------------------- Speech by Shirley Cloyes DioGuardi, Balkan Affairs Adviser November 5, 2011, the Bronx, New York It is a pleasure to be here tonight, and I want to thank Xheladin Zeneli for taking the time to write his book, Diaspora

KA DOKUMENTUAR RACIZMIN ANTISHQIPTAR NË MAL TË ZI DHE SHTYPJEN E SHQIPTARËVE Te nderuar miq, Muajin qe shkoi Joe DioGuardi dhe une u ftuam nga Xheladin Zeneli per te marre pjese ne ceremonine e promovimit dhe diskutimit te librit te tij, Diaspora dhe Vendlindja. Zeneli ishte shqiptari i pare i zgjedhur deputet ne Parlamentin e Malit te Zi pas kolapsit te komunizmit me 1990, pozite nga e cila kishte dhene doreheqje vetem nje vit me vone per shkak te politikave diskriminuese malaziase kundrejte shqiptareve. Ne vitin 2003, Zeneli mori pjese ne delegacionin e pare kongresional amerikan ne tokat shqiptare ne Mal te Zi te udhehequr nga Tom Lantos nen patronatin e Liges Qytetare Shqiptaro-Amerikane. Publikimi i librit te tij na e jep nje mundesi te mire per te rishikuar kerkesat e shqiptareve ne Mal te Zi si dhe historine e pergjigjes se diaspores ndaj ketyre kerkesave. Bashkangjitur po ju percjelle komentet e mia ne lidhje me kete. --------------------------------------------------------

         Sipas regjistrimeve të fundit të popullsisë së Malit të Zi (2003) , shqiptarët përbëjnë  rreth 7% të pupullsisë së përgjithshme në Mal të Zi.        Por si do shihet nga të dhënat e mëposhtme të Mbrojtësit të të  Drejtave dhe Lirive të Njeriut (Ombudsmani) të vitit 2008, përveç Ministrisë për Mbrojtjen e të Drejtave të Njeriut dhe Pakicave, në ministritë e tjera, shqiptarët nuk janë të përfaqësuar fare ose janë të përfaqësuar në mënyrë simbolike:   Përqindja e shqiptarëve të punësuar në organet shtetërore: Ministria e Kulturës, Sportit dhe Medias           0% Ministria e Arsimit                               0% Ministria e Mbrojtjes                              0.49% Në Ushtrinë e Malit të Zi                          0.18% Ministria e Shëndetësisë, Punës dhe Perkujdesjes Sociale                             0.96% Ministria e Turizmit dhe Mbrojtjes së Mjedisit Jetësor                                   2.08% Ministria e Bujqësisë, Pylltarisë dhe Dhe Ekonomisë

Raporti i Departamentit të Shtetit Amerikan për të Drejtat e Njeriut  në Mal të Zi ,për vitin 2010                                  Në fillim të muajit Prill të këtij viti, u publikua raporti vjetor i Departamentit të Shtetit Amerikan për të drejtat e njeriut në Mal të Zi për vitin e kaluar.       Një ndër vërejtjet kryesore dhe serioze në këtëj raporti, poashtu si edhe në raportet e mëparshme ,vazhdimisht theksohet shkalla e lartë e korrupcionit të zyrtarëve shtetror si dhe niveli i ultë i transparencës së qeverisë  në Mal të Zi. “Ligji siguron ndëshkime penale për korrupsionin zyrtar, megjithatë, qeveria nuk e ka zbatuar ligjin në mënyrë efektive, kurse zyrtarët kohë pas kohe janë të angazhuar në praktika të korruptuara, pa u ndëshkuar. Perceptimi i sektorit publik si të korruptuar, veçanërisht degët ekzekutive dhe gjyqësore, është shumë i përhapur. Vëzhguesit vërejtën që korrupsioni ishte më i dukshëm në fushën e planifikimit hapësinor, gjyqësor, doganat, policia, qeveria lokale, ku

Reagim ndaj një deklarate  tendencioze e ministrit të punëve të jashtme të Malit të Zi Para pak kohësh, në Prishtinë u zhvillua takimi i ministrit të Jashtëm dhe Integrimeve Europiane të Malit të Zi, Millan Roqen  me ministin e punëve të jashtme të Kosovës, Enver Hoxhaj. Siç raporton e përjavshmja në gjuhën shqipe në Mal të Zi, “Koha Javore” ( e datës 2 qershor 2011) , në mes tjerash,temë e bisedimeve të tyre ishte edhe “rregullimi i statusit të bashkësisë nacionale malazeze në Kosovë”. Me këtë rast ministri Roqen deklaroj: “ Në të vertetë do të dëshironim që pjesëtarët e bashkësisë malazeze të kenë atë respektim dhe mbrojtje çfarë e kanë shqiptarët në Mal të Zi dhe që pjesëtarët e bashkësisë malazeze t’a përjetojnë Kosovën si shtet të vetin , siç veprojnë shqiptarët në Mal të Zi”. Kjo deklaratë ministrit malazez mund të kuptohet si tentim që  të krahasohen  shqiptarët në Mal të Zi me pakicën malazeze në Kosovë,dhe si e tillë është e pavend,e gabuar dhe e papranueshme , për disa ar

                      Nga pjesa e popullit shqiptar që mbet jashtë kufijve shtetëror të Shqipërisë dhe Kosovës dhe që sot gjinden brenda kufijve të shteteve te ish-Jugosllavisë, (Serbi,IRJM, dhe Mali i Zi), duket se shqiptarët në Mal të Zi janë më të rrezikuar. Derisa  shqiptarët në Maqedoni janë fuqi demografike dhe ekonomike,e që shpesh herë do të thotë edhe fuqi politike dhe ky faktor i pozicionon ata më mirë në arritjen dhe realizimin e statusit të popullit shtetformues. Kurse shqiptarët në Luginën e Preshevës (Kosova Lindore), përkundër faktit që edhe ata janë të diskriminuar dhe gjithashtu të rrezikuar, kanë një qëllim,dhe një strategji të perbashkët e cila është –bashkimi me Kosovën.          Shqiptarët në Mal të Zi,numerikisht më të vogël , gjeografikisht të shpërndarë dhe politikisht të ndarë, sot janë në pozitë të disfavorshme.Kur them politikisht të ndarë, mendoj në faktin se edhe përkundër ekzistencës të disa platformave politike të disa partive nacionale shqiptare, megj